Nederland is een schaatsland. Nederlanders zijn gek op schaatsen. Denk aan de Elfstedentocht-gekte. Als er in de winter maar een klein laagje ijs over de grachten, rivieren en meren ligt, wagen de Nederlanders met gevaar voor eigen leven zich op het ijs. Ze staan namelijk meteen de popelen om op natuurijs te mogen schaatsen.
Wat is deze gekte met schaatsen toch?
In het buitenland schaatsen ze ook, maar dat is toch anders. In Duitsland zijn ze bijvoorbeeld gekker van skiën en wintersport in de bergen. In Noorwegen zijn ze meer van het langlaufen. In Canada en de Verenigde Staten schaatsen ze erg veel, maar juist kunstschaatsen en ijshockey.
Waar komt die schaatsgekte in Nederland vandaan? De volgende dingen moet je weten over schaatsen in Nederland.
- Zal het gaan vriezen?
Zodra het koud begint te worden, wordt Nederland overvallen door ijskoorts. Het begint met de koudere gevoelstemperatuur, waardoor het bij veel mensen al begint te kriebelen. Daarna komen de weersvoorspellingen. “Er is kans op vorst.” De ijskoorts wordt steeds hoger. Hoeveel centimeter zal het ijs gaan groeien? Zal het plotseling gaan dooien of niet? Vervolgens gaat deze ijskoorts over op Elfstedentocht-gekte. Zal de tocht der tochten dit jaar wellicht kunnen worden gereden?
Zodra er ijs op het water ligt, zijn er altijd gekken die denken dat het goed genoeg is. Ze hunkeren namelijk al een jaar naar het schaatsen op natuurijs. Dit zit in je bloed. Het schaatsen op natuurijs is een unieke ervaring. Deze eerste gekken wagen zich op het ijs en genieten van een maagdelijk, vers en leeg ijs. Sommige zakken er vervolgens ook doorheen. Zo niet, dan wagen steeds meer mensen zich op het ijs, ondanks dat de ijsverenigingen het nog afraden.
Binnen enkele uren staat het ijs vol. Iedereen geniet volop en probeert zoveel mogelijk meters te maken op het natuurijs. Je moet er snel bij zijn, want de volgende dag kan de dooi al beginnen. Wanneer het begint te dooien, is de kans op schaatsen op natuurijs weer verdwenen.
- Schaatstechniek
Er zijn in Nederland ook veel (semi-)overdekte banen en buitenbanen waar kan worden geschaatst. In de provincies zijn er zelfs veel dorpen die een schaatsvereniging hebben. Er worden dan weilanden of grasvelden ondergespoten met water in de hoop dat deze gecontroleerde waterlaag gedurende de nacht verandert in een prachtige schaatsbaan.
Een schaatsbaan is er voor de semiprofessionele schaatser, de amateur marathonschaatser en voor de plezierschaatser. Iedereen heeft er plezier. Maar voor velen zijn deze kunst-schaatsbanen een goede plek om de schaatstechnieken te oefenen.
Je kunt er vaak schaatsen huren en er ook wat te eten of drinken kopen.
- De eerste marathon op natuurijs
De eerste marathon op natuurijs is elk jaartje weer een dingetje in Nederland. Welke ijsvereniging heeft als eerste het natuurijs ‘klaar’. Dit is een combinatie tussen het toepassen van de juiste technieken om ijs te creëren van goede kwaliteit, maar natuurlijk zijn deze ijsmeesters ook afhankelijk van de vorst. De ijsverenigingen die elk jaar weer strijden om de eerste marathon te mogen organiseren, zijn de ijsclubs van Noordlaren (Groningen), Veenoord (Drenthe) en Haaksbergen (Overijssel). In 2017 ontving Noordlaren deze eer.
Nederland heeft ongeveer 200 ijsverenigingen die er alles aan doen om de buitenschaatsbanen zo snel mogelijk klaar te hebben voor het schaatsseizoen. Heb jij de schaatskoorts in je hoofd en kan je niet wachten om op natuurijs te schaatsen? Kijk dan hier voor de ijsbanen die open zijn bij jou in de buurt.
- “It giet oan”
Deze kenmerkende zin wordt gedurende de schaatskoorts meerdere keren in vraagvorm gezegd. Het is Fries voor ‘Het gaat gebeuren’. Het refereert naar de bijna legendarische Elfstedentocht. Zal de Elfstedentocht dit jaar eindelijk weer eens gereden kunnen worden?
Deze vraag is afhankelijk van het weer. Hoe kan het in Nederland ook anders? Zal het koud genoeg worden? Zal de vorst lang genoeg aanhouden?
De Elfstedentocht is al 20 jaar niet gereden. Helaas. Toch is het elk jaar weer onderdeel van de schaatskoorts in ons land. De kans dat er ooit nog een Elfstedentocht zal plaatsvinden, is echter klein. Lees daarover meer in deze blog.
- De charme van buiten schaatsen
Wanneer je in Nederland bent en het begint de vriezen, dat groeit de schaatskoorts. Een groot deel van de Nederlanders bindt vol adrenaline de schaatsen onder wanneer het ijs goed genoeg is om op te kunnen schaatsen. Het gevoel van het schaatsen op natuurijs over grachten, rivieren, sloten en meren is onbeschrijflijk mooi. Er gaat niets boven schaatsen op natuurijs. Langs weilanden, riet, door de beeldschone natuur over het bevroren water heen.
De Nederlandse schaatsbond houdt goed in de gaten waar en wanneer het veilig genoeg is om het ijs te betreden. De mensen hebben hun schaatsen dan al lang van zolder gehaald en ingevet. Klaar om te gaan schaatsen.
Er is een kans dat je valt of dat je zelfs door het ijs zakt. Wanneer je voorzichtig bent en goed oppast, zal dit echter niet gebeuren. Alhoewel, over het gladde ijs kan iedereen weleens uitglijden en een smak maken.
Het is belangrijk dat je goed op het ijs blijft letten. Wanneer het doorzichtig is, is het meestal goed. Ga nooit te dicht langs de kant. Onder bruggen is het ijs vaak niet goed. Volg de gebaande paden die andere schaatsers hebben achtergelaten.
Vaak zijn er lange routes over meren, sloten en rivieren die veel liefhebbers afleggen.
- Koek en zopie
Het is een essentieel onderdeel van het schaatsen. Koek (koekjes) en zopie (iets te drinken) wordt meestal verkocht bij schaatsbanen of plekken waar veel mensen komen om te schaatsen. Gewoonlijk bestaat dit uit chocolademelk of erwtensoep. Het woord zopie verwijst echter naar sterke drank, oftewel jenever. Daar wordt je vanbinnen lekker warm van. Dit is waarnaar iedere schaatser verlangt na een lange schaatstocht door de barre kou.
- IJsvrij
IJsvrij betekent niet dat de straten weer vrij zijn van vorst. Dit betekent dat kinderen een dag vrij hebben om te schaatsen. Vaak heeft dit verband met het feit dat er door de vorst, ijzel, sneeuw en het vriezen de wegen onbegaanbaar zijn. Kinderen kunnen dan niet veilig naar school komen. Dan kunnen de kinderen (en hun ouders, want zij hebben dan vaak ook vrij) heerlijk schaatsen. Want wanneer het ijsvrij is, is het koud genoeg zodat meren, sloten en rivieren bevriezen.